1. Ohikoa da
kooperatibek euskal ekonomian duten pisu kualitatiboak eztabaida sozioekonomikoa
desitxuratzea. Askotan gertatzen da hori ekonomia kooperatiboaren %10ean
aplikatutako kontzeptu eta teknikak ekonomia kapitalistaren %90ari behar ez
bezala aplikatzeagatik.
2. Horixe
gertatu da berriro ere azken egunotan, Eusko Jaurlaritzako goi-kargudun batek
kaleratzeak saihesteko soldatak murriztea komeni dela adierazi ostean,
COVID-19k sortutako krisiaren aurrean Euskal Herrian irekitako eztabaidaren
testuinguruan.
3. "Kooperatibek"
edo "kooperatiba batzuek" "soldatak murriztea" erabaki
dutela aipatzea, langileentzat eta sindikatuentzat adibide ona delakoan, zentzugabeak
dira, argi eta garbi.
4. Kooperatibek
ez dituzte soldatak jaisten, kooperatibetan ez dagoelako soldatarik. Teknikoki,
bazkide-langileek hilero jasotzen dituzten ordainsariak
"aurrerakinak" dira. Eta hau ez da hitz hutsa. Izan ere, hilero
kobratzen badira ere, ordainsari horiek ez dira soldatak, mozkinak baizik.
Zehazkiago, azken onuraren "konturako aurrerakinak".
5. Kooperatiba-enpresaren
titular diren aldetik, bazkide-langileak enpresa horrek sortutako
aberastasunaren azken hartzekodunak dira. Merkatuaren bilakaeraren ondorioz,
kooperatibek edo kooperatiba-taldeek hileko aurrerakinak igotzea edo jaistea
erabakitzen dute, baina horrek ez du zerikusirik erabaki horrek enpresa
kapitalistetan duen esanahiarekin. Kooperatibek hileko aurrerakinak murrizten
dituztenean, jaso gabeko kopurua urteko soberakin handiagoa bihurtzen da, eta,
beraz, urte bereko emaitzen banaketan edo hurrengo urteetako aurrerakinetan edo
emaitzetan parte hartzeko aukera handiagoa izaten da.
6. Honek ez du
zerikusirik enpresa kapitalistetan gertatzen denarekin. Enpresa horietan, aberastasuna
langileengandik kapitalaren inbertitzaile/titularrengana aldatzea dakar
soldatak jaisteak. Une horretatik aurrera, uko egite horrek etorkizuneko egoera
hobetzeko balio duen ala ez enpresaburuaren beraren erabaki askearen esku
geratuko da, Eta, dakigun bezala, balio erantsiaren banaketan langileen interesak
eta enpresariarenak kontraesankorrak dira.
7. Kontua ez da
soilik soldata-murrizketa horren zenbatekoaren kontrola galtzea, baizik eta noren
esku uzten den. Kasu honetan, enpresaburuaren eskuetan. Enpresariaren
aberasteko aukerak soldaten eustearen edo murriztearen mende baitago zuzenean.
Interes komunak egon daitezkeela agerikoa bada ere, soldata zenbat eta
baxuagoak izan, orduan eta gehiago irabazten du enpresaburuak. Horregatik,
soldatapeko langileek ez dute inoiz soldata-murrizketarik onartu behar merkatuan
sortutako zailtasunen ondorioz, guztiz itundutako eta bermatutako kontrapartida
batzuekin ez bada.