1. Hilabete hauetan, COVID-19 epidemiarekin
gertatzen ari zena interpretatzeko lana minimizatu du EKAI Center-ek.
Bazirudien ekonomia- eta politika-arloko informazio kontraesankorrek, irekitako
eszenatoki desberdinek eta, batez ere, zientzia- eta osasun-arloko nahasmen
ikaragarriak zuhurtzia handiena gomendatzen zutela. Bai eta eskuragarri zeuden
informazioak behar bezain fidagarriak eta koherenteak izan arte itxarotea ere.
2. Edonola ere, hilabeteak aurrera doazen
heinean, bada gero eta argiagoa den konklusio bat. Egia da izurriteak sortutako
osasun-testuinguruan uler daitekeela neurri bereziak hartzea osasungintza
indartzeko, gizartea urruntzeko edo maskarak erabiltzeko. Nahiz eta horren
inguruan etengabe entzuten ditugun bertsioak kontrajarriak izan. Hala ere, gero
eta argiago dago ez direla inola ere justifikatu ekoizpen-jarduerak ixteko
neurriak edo konfinamendu orokorrak, azken batean, ekonomia hondoratzea eragin
duten neurriak.
3. Kontua ez da soilik neurri horiek gutxi
gorabehera okerrak izan direla. Benetan deigarria da herrialde ezberdinetako
buruzagi politikoek hasiera-hasieratik izan dituzten gogo bizia edo
prestutasuna erabaki politiko horiek hartzeko, jakinda haiekin ekonomiaren
suntsipena onartzen ari zirela.
4. Jakina, hartutako erabakien eta hilabete
hauetan izandako jarrera politikoen itxurak norabide hori erakusten badu ere,
"aurrez pentsatutako edo nahita sortutako kaos" baten aurrean egotearen
iritzia onartzeak, gutxienez, hain estrategia erradikalaren balizko helburu
geopolitikoen azalpen logikoa eskatzen du.
5. Laburbilduz, jaso ditugun adimen-txostenek
hiru hipotesi desberdin ematen dituzte, gure ekonomien hondoratzearen ustezko
aurre-pentsamenduari egiantza edo azalpen finalista bat eman diezaioketenak:
A. Txinaren kontraeraso bat AEBren eraso gero
eta gogorragoen aurrean.
B. Donald Trumpek 2020ko azaroko
hauteskundeak galduko dituela ziurtatzeko Mendebaldeko finantza oligarkiaren
azken ahalegina.
C. Mendebaldeko sistema ekonomikoa salbatzeko
estrategia bat, ekoizpen-sarearen zati handi bat suntsituz. Horrela, biziraungo
duten enpresen errentagarritasuna berreskuratzea ahalbidetuko dela pentsatuz,
munduko gerretan lortutakoaren antzera.
6. Txinaren kontraeraso baten hipotesia, batez
ere, inteligentzia zerbitzu anglosaxoi batzuetatik zabaldu da. Hipotesi hori
egia balitz, estrategiaren emaitza positiboa izango litzateke argi eta garbi.
Txinako ekonomiak kolpe larria hartu du, baina suntsitu diren Europakoa eta
Estatu Batuetakoa baino askoz txikiagoa. Hala ere, hipotesi honen azalpena
kontraesankorra izan ohi da. Alde batetik, Txinak aldez aurretik puztu duela
COVID-19ren eragina eta larritasuna aipatzen da, Txinako prozesua kontrolatu
eta, aldi berean, mendebaldean kaos ekonomikoa sortzeko. Aldi berean, Txinak
arazoaren benetako eragina eta garrantzia aldez aurretik ezkutatu eta murriztu
zuela defendatu da. Jakina, kontua ez da Txinak bere herrialdean bertan izurritearen
eztanda eragin izana (ez gara izurritearen jatorria eta bilakaera zalantzan
jartzen hasi), baizik eta ezarritako osasun-politikak eta mundu osoari
helarazitako informazioa.
7. Donald Trumpi presidentetzarako hauteskundeak
galarazteko asmoz, mendebaldeko ekonomia suntsitzearen hipotesia, nolabait, espero
zitekeen hipotesi bat da. Europak eta Estatu Batuek kontrolatu izan duten
finantza-oligarkia alde batetik eta, bestetik, goraka egin duen Donald Trumpek
ordezkatutako populismo industrialistaren artean Mendebaldean irekitako gerra
zibilaren testuinguruaren ondorioa izan daiteke. Kasu honetan ere, balizko estrategiak
arrakasta izan duela dirudi. Ipar Amerikako ekonomiaren beherakadak Trumpen
hauteskunde-aktibo nagusitzat jotzen zena suntsitu du, eta badirudi datozen
hauteskundeetan porrota ia ziurtatu duela.
8. Jakina, ez dira falta mendebaldeko
finantza-oligarkiaren eta Txinaren arteko interesen bat-egite koiuntural argia
adierazten dutenak, Donald Trump eraisteko helburu komunean oinarrituta.
9. Azkenik, mendebaldeko ekonomiaren leherketa
kontrolatuaren helburuak mendebaldeko gobernu guztien COVIDen aurkako politika
publikoen jarrera erradikala azal lezake. Europaren kasuan, beste helburu batekin
batera etorriko litzateke estrategia hori: krisia erabiliz, Europa integratzeko
proiektua finkatu, finantza-transferentziako mekanismoetan urrats berri bat
emanez.
10. Finantza-oligarkiaren posizionamendu horrek
berez azalduko luke talde honen mende zuzenenik dauden talde politikoek, hala
nola Ipar Amerikako Alderdi Demokratak edo gure inguruko eta Europa
mendebaldeko talde politiko guztiek, aho batez, ixtearen eta konfinatzearen
alde argi eta garbi lerrokatzea. Mugimendu horren aurrean, ziur asko, funtsezko
herrialde gainerakorrak joango dira kokatzen (Errusia, Txina, Iran,...), bai
eta mugimendu populistak/industrialistak ere. Mugimendu horiek guztien
helburuen artean, petrodolarraren sistemaren ordezkoa mahaigaineratzen hasiko
da: yuan txinatarra, finantza-sistema "kuantikoa", benetako balioetan
oinarritutako blockchain ereduan oinarritutako sistema monetarioa, eta abar.
11. Benetako zurrunbilo geopolitiko batean dago
mundua. Badakigu hondamendi ekonomikoa eta horren ondoriozko kaosa, aldez
aurretik pentsatuta edo ez, hementxe bertan daudela, eta indar geopolitikoak
saiatuko direla hori kudeatzen, bakoitzaren helburuen arabera.
Adimen Politiko eta
Estrategikoa-ri buruzko beste idatzi batzuk
EKAI Center-en beste idatzi
batzuk