Gizarte Ekonomia eta Kudeaketa Publikoa DESKOOPERATIBIZAZIOA INBERTSIORAKO PIZGARRI GISA

Gizarte Ekonomia eta Kudeaketa Publikoa

DESKOOPERATIBIZAZIOA INBERTSIORAKO PIZGARRI GISA


1.      Ez da kapritxoa kooperatiba-legeriak betekizun zorrotzak ezartzea kooperatiba-sozietateen "deskooperatibizazioa" arautzeko orduan. Dela kapital-sozietate bihurtuz, dela soldatapekoak kontratatuz, dela jarduerak filialen bitartez bideratuz, pizgarri ekonomiko garrantzitsua dago autokudeatutako enpresek erabat edo partzialki sozietate autokudeatuak izateari utz diezaioten. Arrazoi berberengatik, inbertsio berriak mekanismo "deskooperatibizatuen" bidez bideratzeko pizgarria oso handia da.

2.      Hain zuzen ere, horregatik, kooperatibak "deskooperatibizatzeko" tresnak, praktikan, elementu interesgarria izan daitezke kooperatiben inbertsio-pizgarria handitzeko. Gogora dezagun kooperatibek inbertsio-pizgarri handia dutela defentsarako inbertsioetarako, eta kapital-sozietateek baino pizgarri txikiagoa inbertsio hedakorretarako. Izan ere, kapital-sozietateen bidez edo soldatapekoak kontratatuz inbertsio hedakorrak bideratzeak nabarmen areagotzen du inbertsio horiek egiteko pizgarri ekonomikoa.

3.      Egiaztapen horrek etengabeko zalantza eragiten die kooperatiba-legeriari eta kooperatiba-enpresetako kudeatzaile eta zuzendariei. Soldatapekoak zuzenean edo zeharka -filialen bidez- kontratatzeko tresnak erabiltzeak jarduera "deskooperatibizatzen" du, baina, aldi berean, inbertsio hedakorrak egitea errazten du. Kontua da egoera horren aurrean zer egin behar duten legeriak eta kooperatibek.

4.      Logikoa denez, zerga-legeriak, hasiera batean, halako kasuetara egokitu beharko luke bere erregulazioa, kooperatiben berariazko zerga-tratamendutik kanpo utziz kooperatiboak ez diren kontratuak.

5.      Kooperatiba-legeria substantiboaren kasua bestelakoa da. Legeria horrek, alde batetik, kooperatiba-sozietateen irudia defendatu beharko luke, izen hori oso deskooperatibizatuak diren enpresak erabiltzea saihestuz. Bestalde, enpresak dinamizatzeko tresna garrantzitsua izan daitekeenez, deskooperatibizazio partziala ahalbidetu beharko luke.

6.      Kudeaketa kooperatiboaren ikuspegitik, logika autogestionarioa bera bateragarria izan liteke aldi baterako deskooperatibizazio partzialeko mekanismoekin. Soberakin-maila handia duten kooperatibetan bereziki, soldatapekoak kontratatuz egiten den inbertsio hedakorrak baliabideak langile berriengana bidegabe eskualdatzea ekidin dezake. (Edo langile berriengandik, galerak dituzten kooperatiben kasuan). Sarritan, irabaziak eta galerak aldi luze batean garatutako jardueraren emaitzari dagozkio. Langile berriek berehala parte hartzen badute emaitza positibo edo negatibo horietan, oso litekeena da langile batzuen eta besteen artean bidegabeko baliabide-eskualdaketa gertatzea. Aldi baterako desoreka horiek konpontzea zaila da egungo kooperatiben legediaren esparruan. Langile berriak soldatapeko langile gisa aldi baterako kontratatuz gero, arazo hori praktikan konpon daiteke, eta, aldi berean, kooperatiben inbertsio-pizgarria handitu.

 

Kooperatibak eta Gizarte Ekonomiari buruzko EKAI Center-en dokumentuak

EKAI Center-en dokumentuak