1. Gizarteak ez dituzte eraikitzen ez egitura
fisikoek ez arauek. Onerako edo txarrerako, pertsonek eraikitzen dituzte. Eta
horixe bera gertatzen da sistema demokratikoarekin. Demokrazia baten
funtzionamendua eta errealitatea dagokion konstituzioak edo lege-egiturak
diotenaren arabera aztertzea ez da nahikoa, argi eta garbi.
2. Demokrazia "Herriaren gobernua"
besterik ez da. Hitzez hitz eta materialki. Eta egoera hori gertatzea legezko
baieztapenetatik askoz haratago doa. Hauteskundeak, erreferendumak eta
politikan parte hartzeko mekanismoak herri-borondatea adierazteko tresnak dira,
baina berehala indargabetzen dira herritarrek beren eskubide eta interesak
defendatzeko orduan jarrera pasiboa hartzen badute eta bozketa egin arte
itxarotera mugatzen badira.
3. Hauteskunde-mekanismoez gain, sistema
demokratikoak etengabe aktibatu edo dinamizatu behar du gizartea, lege-tresnak
edukiz bete daitezen eta benetan herri-borondatearen eta interes orokorren
tresna izan daitezen.
4. Normalean, alderdi politikoei egozten diegu
gizartea dinamizatzeko eginkizun hori. Baina irizpide hori oso mugatua da.
Bistan denez, alderdi politikoek funtsezko eginkizuna betetzen dute herritarrak
hauteskunde-prozesuetara bideratzeko orduan. Hala ere, alderdi politikoen eginkizuna
bera gizartearen dinamizazio-prozesu baten mende dago, eta prozesu hori
alderdien beraien euskarri bihurtzen da.
5. Alderdi politikoak ez badira
gizarte-dinamizazioko ehunean oinarritzen, berehala uzten diote masa-partiduak
izateari – noizbait izan zirenak – eta koadro-partiduak bihurtzen dira. Bilakaera
horren ondorioz, herritarren interes orokorrak ordezkatzeari uzten diote talde
burokratiko txiki baten edo enpresa-intereseko taldeen interesak ordezkatzen
hasteko.
6. Gizarte-dinamizazioa ez da, noski, alderdi
politikoetara mugatzen. Herritarren partaidetza soziala banaka ere aktibatzen
da kasu batzuetan (adibidez, adituen edo analisten kasuan), eta beste
gizarte-egitura ekonomiko, asoziatibo, sindikal eta abarren bidez ere. Alderdi
politikoen dinamizazioa bera eta –enpresen interesen ordez- interes orokorren
aldeko alderdien jarrera lotuta egon da maiz horrelako gizarte-egiturekin, ez
soilik beren afiliatuen oinarriarekin.
7. Herritarrak era eta egitura desberdinetan
antola daitezke, baina gizarte-dinamizazio mota hori ezinbestekoa da sistema
demokratikoaren funtzionamendurako. Hori gabe, komunikabideak, alderdi
politikoak eta, arian-arian, Estatuaren egiturak pixkanaka erortzen dira
interes korporatiboko taldeen eraginpean. Interes-talde horiek, enpresa handien
ahalmen ekonomikoan eta eraginean oinarrituta, oso erraz antolatzen dira
gizarte demokratikoaren egituretan eragiteko. Sarritan, ez dute inolako
antolaketarik behar, korporazio handi bakar baten boterea, berez, nahikoa izan
baitaiteke eragin erabakigarria izateko.
8. Horrela, gizarte zibila aktibatzea
ezinbesteko baldintza da edozein herrialderen errealitate eta bizitasun
demokratikorako. Askoz gehiago, jakina, helburu horri jaramonik egin ez eta,
okertuta, Estatuko erakunde handiak, beren kabuz, demokraziaren bizitasuna mantentzeko
gai direla uste izan duten herrialdeetan.
Adimen Politiko
eta Estrategikoa-ri buruzko beste idatzi batzuk