Enpresan Parte Hartzea
ENPRESA HANDIAK. PARTE HARTZEA ETA KONTROLA
AUDIOA: https://youtu.be/HIGETWKz2_s
TESTUA (PDF): https://yadi.sk/i/eevj15cs6ozoDA
1. Langileek enpresan duten parte-hartzean
gutxien hedatu den alderdietako bat da enpresa handien helburuetan,
estrategietan eta kulturan duen eragina.
2. Jakina, eragin hori ez da edozein
partaidetza-eredutan gertatzen. Ez gara edozein enpresa motatan parte hartzeari
buruz ari, baizik eta enpresa eta korporazio handietan parte hartzeari buruz soilik.
Ezta edozein parte-hartze modalitateri buruz ere, baizik eta langileen
ordezkaritzari, zuzenari edo sindikalari, gutxienez organo erabakitzaileetan
nolabaiteko presentzia izatea ahalbidetzen dieten parte-hartze ereduei buruz.
Alde horretatik, ez lukete eraginik izango finantza-partaidetza hutsek edo
etekinetan parte hartzeko eskubideek.
3. Azkenik, parte-hartze horrek adierazitako
eremu estrategikoetan eragiteko gai izateko, parte-hartze kualifikaturen bat
izan behar du nahitaez. Partaidetza horren ondorioz, dagokion enpresako edo
taldeko administrazio-organoetan egoteko eskubidea lortu behar da gutxienez.
4. Administrazio-organoetan egoteak eragin
handia izan dezake enpresa horien kulturan eta estrategietan. Horri buruzko
erreferentziarik zuzenena eta argiena Alemaniako kogestio-sistemaren kasua da.
5. Alemaniako ereduan, badirudi
kogestio-sistemak kulturan eta estrategia korporatiboetan izan duen eragina
argia izan dela.
Bigarren Mundu Gerraren ondoren eredua
martxan jarri zenetik egiaztatu zen hori. Enpresa handien zaintza-kontseiluetan
langileen eta sindikatuen partaidetza kualifikatua sortzen duen enpresa-kogestioaren
sistema ezartzea beharrezko tresnatzat jo zen korporazio horien joera
totalitarioak saihesteko.
Nazismo eta gerraren esperientzia historikoan
oinarritzen zen irizpide hori, enpresa handiek nazismoaren sorreran, euskarrian
eta finantzaketan izan zuten funtsezko zeregina gauza nabaria izan zelako. Beraz, pentsatu zen langileek
administrazio-organoetan presentzia kualifikatua izateak eragin erabakigarria
izango zuela jarrera horiek kontrolatzeko orduan.
6. Baina esperientziak erakutsi du Alemaniako
kogestio-ereduak funtsezko eragina izan duela korporazio handien
enpresa-kulturaren beste alderdi funtsezko batzuetan. Bereziki,
kogestio-ereduak Alemaniako ekonomiaren bultzada produktiboari eusteko izan
duen zeregina nabarmendu da, mendebaldeko beste herrialde batzuetako korporazio
handien funtsezko bi joera negatibo saihestuz edo nabarmen mugatuz:
- Finantzarizazioa eta
- Deslokalizazioa
7. Langileek objektiboki epe luzeko interesak
dituzte enpresan, eta produkzio-jarduera mantentzearen eta garatzearen aldeko
apustu garbia. Administrazio-organoetan duten presentzia kualifikatuak
inbertsio produktiboa bultzatzen du, eta desinbertsio-erabakiak, itxierak,
deslokalizazioak edo inbertsio produktiboa inbertsio finantzarioarekin
ordezteko erabakiak zailtzen ditu; erabaki horiek guztiak erakargarriak izan
daitezke epe laburreko helburuak dituzten finantza-inbertitzaileentzat edo, oro
har, akziodun gehienentzat.
8. Hala ere, Alemaniako kasuan baino indar
txikiagoko ordezkaritzarekin ere nabarmentzen da langileen presentzia horren
eragina. Langileen ordezkari baten edo biren kontseiluetan parte hartze hutsa
berez organoaren giroa aldatzeko gai da eta korporazio handietan ohikoak diren
tentazio elitista eta oligarkikoak mugatzeko ere.
ENPRESA ETA LANAri buruzko idatziak
EKAI Center-en beste idatzi batzuk